Slovačsko Narodno Povstanje

kategorija: KULTURA - OBČINA - HISTORIJA
datum: 2024-12-24, avtor: aŠM

Prědslovje

Revolucija SNP (Slovačskogo Narodnogo Povstanja) byla reakcija domačnogo sprotivjenja na vstupjenje němečskyh vojennyh oddělov do uzemja Slovakije (Slovačskoj državi). Počelo se v 29-ogo dnja osmogo měseca v godu 1944. Cěljem bilo zaustaviti postup vermahta, svrgnuti proněmjecky režim Jozefa Tisa i dodati Slovakiju do boka alijanse, ktora izigravala vojnu. Srědinoju povstanja byl grad Banská Bystrica. Němci vojinov povstanja porazili, a v noči iz 27-ogo na 28-ogo oktobra prěšla časť povstancev na partizansky sposob bojevanja. Partizani potrvali v boju protiv němcam až do osvobodženja Slovakije rumunskymi, sovětskými i češsko-slovačskymi armijami na vesně goda 1945.


Ustupujuči partizani

Prigotovjenje

Slovakija iměla už od početka težko ekzistovanje. Napetost v Evropě izvyšala se i nepomagala ni okupacija Madjarije vermahtom v maju goda 1944. Množinstvo ljudij reagovalo na dějanja v Europě s ne uvěrjenostju, ktora proměnila se na odpor protiv proněmjeckomu guvermentu. Odpor protiv pomogl grupam partizanov. I to glavno protivfašistom v armiji, komunistom a demokratom, ktori drživali kontakt s Češskoslovačskym guvermentom v Londynu i voditeljstvom v Moskvě. Protivfašisti v armiji hočeli daby jih trud pomogti črvenoj armiji v boju protiv němcom pomože daby se na teritoriju Slovakije ne bojevalo tako dolgo.

Glavny plan voditeljstva partizanov v SNP bylo daby dvě vozjodnoslovačske divizije otvorili črvenoj armije prěhod kroz Dukljansku těsninu i jedinice na strědnoj Slovakiji iměli obranjati teritorijum partisanov až poka prihodi Črvena armija. Povstanje imalo početi se kogda črvena armija prihodi na slovačske granice.

Rabota partizanov

Iz iniciativy KSS (komunističnoj strany Slovakije) ktora byla ilegalna dělali se “Bojové Jánošíkovské družiny” ale v godu 1944 už mnogo z nih ne eksistovalo ili jedino sbirala oruženje v gorah. Do dejanja v SNP tute družiny ne vměšavali se.

V gorah v Slovakiji počeli dělati se nove vooružene družiny glavno iz sovětskyh vojinov, ktori uběgli iz vezenja. Od konca goda 1943 voznikali tri partisanske družiny, ktore igrali značimu ulogu v daljšom dejanju.

Ne formalno ale glavno vedenje partizanov bylo v štabu črvenoj armije v Kyjevu. I tuti partisani bojevali i po ukončenja povstanja. Najmě děkujuč dobro prigotovjenym bazam ješče prěd početkom povstanja. Ne vsi partizani byli komunisti. Tuta mylna prědstava pohodi iz sovětskoj propagandy.

Drezura organizovanyh partizanskych grup byla v Sovětskom svazu. Prva partizanska grupa izskočila iz aeroplana v noči 25-ogo na 26-ogo dnja sedmogo měseca v okolju sela Liptovská Osada pri gradu Ružomberok. Vtora grupa rabotala na pagoroku Prašivá od 6-ogo dnja osmogo měseca i daljše prihodili ne dolgo poslě. Početkom osmogo měseca aktivnost partizanov stupnjovala se glavno v okolju Nizkyh Tater.

Prva Slovačska armija, ktoroj velěl general Jozef Turanec bojevala protiv partizanom. Bojevanje bylo ale bez uspěha i slovačski vojini pridavali se na stranu partisanov. Slovačsky guverment izglasil Vojenno stanje. Ni kara smrti ne odradila vojinov, policijnikov a obyčajnyh ljudi od pomoči partizanom. Povstanja prisutstvovala se daže francuzska partizanska družina.

Moč povstanja

Armija partizanov iměla v prvyh dnjah povstanja velikost 16 batalijonov infanterije i 8 oddělnyh rot. Iměla približno 46 000 pušek, 4 000 avtomatov, 2 700 kuljemetov, i 200 kusov artilerije. Daže iměla 24 tankov (LT-35, LT-38, LT-40 a PzKpfw IIIN), 4 niščiteljev tankov (Marder II), 3 improvizovanými pancyrovlakov, 34 aeroplanov. Ne iměla mnogo oruženja protiv aeroplanom i tankom. Dodavky oruženja iz Sovětskogo svazu i USA ne byli dostatočno velike. Pozdněje armija partizanov izgubila množinstvo svojego oruženja.


Replika pancyrovlaku v gradu Zvolen

Tank LT-38

Tank LT-40

Tank Panzer IIIN

Ničitelj Tankov Marder II

Početok povstanja

General Ján Golian 29-ogo avgusta izdal jasno poručenje “Počnite s izseljenjem”, i to byl kod do početka povstanja. Tak započelo se povstanje. Najlěpje orudovane divizije iz vozhodnoj Slovakije byli uže v početku razoružene, tomu že voditelja vagali i organizacija byla zla. Povstanci uže toliko obranjali se. Na prěkor pomoči elitnoj francuzskoj partizanskoj družiny i uživanju trěh pancyrovlakov, ktore nazyvali se Štefánik, Hurban i Masaryk. Pomoč Črvenoj armije prihodila pozdno. Ačekoli uže v Oktobru 1944 bojevalo se v gorah Karpat (Dukljanska těsnina) Slovakija byla osvobodžena až v vesně goda 1945 kogda Němcija byla pokorjena.


Němcami izpaljeno selo Ostrý Grúň



QR-kod članka