Medžuslovjansky jezyk v filmu Kolorovana Ptica (CZ: Nabarvené ptáče, EN: Painted Bird)

kategorija: KULTURA - OBČINA - HISTORIJA
datum: 2019-05-15, avtor: aVM

Članok piše o koriščenji medžuslovjanskogo jezyka v filmu Kolorovana ptica ...://en.wikipedia.org/wiki/The_Painted_Bird_(film) češskogo režisera Václava Marhoula po vzoru znajemoj ravnoimennoj knigy poljsko-američskogo pisatelja Jerzy Kosińskiego. Do filma bylo trěba sotvoriti fiktivne narod i krajinu reprezentujuče srědnu i vzhodnu Evropu, kdě v lětach 1939 - 1945 byla okupacija od fašističskoj Němcije i potom front Črvenoj armije SSSR, zatože originalna povědka v knigě naměreno ne jest točna avtorova avtobiografija, ale jest bližše do sintezy mnogyh različnyh ale sobě podobnyh životnyh izkušenostij, ktore věrojatno dogodivali se v različnyh krajinah srědnoj i vzhodnoj Evropy tutogo vrěmene světovoj vojny.

Gospodin režiser hotěl, aby ljudi v tutom filmu govorili svojimi narodnymi jezykami. To znači, že napriměr vojniki Wehrmachta govoret němecskym jezykom, vojniki Črvenoj Armije govoret russkym jezykom, i t.d. Ale ljudi iz različnyh sěl i gradov govoret medžuslovjansky. Pričina koriščenja medžslovjanskogo jezyka jest v tom, že avtor knigy ne popisal točnu lokalitu i točny narod svojih osob, i film trěboval tu ideju respektovati. Zatože film jest zvukovo mnogojezyčny bez dabingu do englijskogo, jegova digitalna distribucija imaje toliko podteksty v englijskom, němecskom, češskom, russkom i medžuslovjanskom jezykah.

Medžuslovjanske dialogy

Osnovna čast tvorjenja fiktivnogo naroda sut originalne dialogy v medžuslovjanskom jezyku. Tu sut priměry několiko dialogov:

teta Marta (aktor: Nina Šunevyč iz Ukrajiny): Tuto nikto ne može viděti! - Ne jest to dobro! Razuměješ? - Pamětaj! Nečista obuvka - to pol člověka.
duhovnik (aktor: Harvey Keitel iz USA): Pamětaj! Isus Hristos jest naš gospod. - Razsvěcuje v naših srdcah svět gorječi plamenjem věčnoj ljubvy i dobroty. - Jest iz njego dobry sluga božji. Raduju se, že se tako dobro za njego staraješ. Vsaky večer jemu čitaj iz Biblije, i sobě takože!
mělnik (aktor: Udo Kier iz Němcije): Psja krv! - Jesm za tebe stary, čto? - Čto do njego iměješ? - Začto se na tebe tako žuri?
Garbos (aktor: Julian Sands iz Velikoj Britanije): Odkudu jesi? - Kde jesi to vozměl? - Govori, ty mrzavče!

Interesny opyt byl s učenjem dialogam. Slovjanski akteri (čehi, poljaki, ukrajinci, ...) iměli problemy s fonetikoju, bo prvoplanovo čitali i izgovorivali medžuslovjanske teksty ravno, kako by to byl jihny rodny jezyk, ili fonetično parodovali russky jezyk. Holywoodski profesijonali neslovjanskogo pohodženja trěbovali zapis v IPA (...kipedia.org/wiki/International_Phonetic_Alphabet) i lektorske konzultacije. Ale nas vsih mnogo udivil gospodin Julian Sands (anglijsky aktor žijuči v Holywoodu v USA), ktory sam od sebe bystro naučil se medžuslovjansky pravopis i svoje dialogy znal i govoril odlično.

Harvey Keitel i Vojtěch Merunka pri konzultaciji (foto avtor)

Teksty, noviny, reklama, podtituly filma

Kromě dialogov bylo ješče trěba dělati različne napisy na domah, reklamy na ulicah i takože prigotoviti izdanje novin Dobry gospodar i Narodne listy, ktore ljudi čitajut na ulici i v restoraně. Vse tute teksty byli dělane s interesnoju podrobnostju: Iz okupovanyh krajin jest znajemo, že fašističski okupanti ne iměli veliky interes do točnosti pravopisa i do dobrogo stila domačnogo jezyka. Tako jest i v filmu, kde něktore napisy sut naměreno s grěškami v gorše razumivom stilu. Tu sut priměry takyh tekstov:

Široko znajemo ZAGORSKO PIVO vam dodaje do doma prěvoznik Nikolaj Losky, Malo sělo, Glavna ulica 23. Pivo vozimo v bočkah ili pakujemo do steklenyh butylok.
Trg na vsaky tovar, konje i govedinu bude subotoju 10-ogo avgusta 1943. Ratuša grada Gorenka.
Prodaj tabaka, poštovyh mark i razglědnic. Prodaj kolonijalnyh tovarov i vina, delikatesy. Rukoděljny tovar, pribory i potrěbnosti, kominarske uslugy. Skladišče šamotovyh tepelnikov, pečij i vsih dodatkov.

napisy na ulici (design Alice Linhartová)

reklama (design Alice Linhartová)

vojenno proglašenje (design Alice Linhartová)

Pěsnja "Dušo moja"

Do atmosfery filma bylo ješče trěba komponovati pěsnju, ktoru v jednoj sceně zajedno pěvajut napiti partizani i seljanini v krčmě. Ne bylo možno koristiti někaku znajemu vojnovu melodiju ni tekst, bo na tute teksty i muziku mogut byti avtorska prava i vse take pěsnje sut vezane do konkretnyh narodov. Zato jesmo sotvorili originalnu melodiju i tekst. Melodiju napisal znajemy češsky muzikalny kompozitor i takože doktor prav Petr Ostrouchov i tekst pěsnje napisal znajemy češsky akter i poet Tomáš Hanák s pomočju Vojtěcha Merunky.

scena s partizanami v krčmě (foto Jan Dobrovský, Silverscreen)

Tuta pěsnja možno drži světovy rekord, bo to jest pravděpodobno najdlžejša pěsnja v konstruovanom jezyku, ktoroj slova davajut smysl. Pěsnja Dušo moja trvaje bez malogo dvě minuty (točno 1:43). Dlžejša pěsnja v konstruovanom jezyku jest toliko 3:48 dolga kompozicija Adiemus v fantastičnom stilu New Age od welšskogo avtora Karla Jenkinsa, ale slova tutoj pěsnje ne davajut smysl, bo to jest toliko udaljena iluzija jezyka blizkogo latinskomu.

Tekst pěsnje

Dušo moja, dušo moja, ja ne mogu spati,
Kogda vidžu tvoju jupku, kladivo mně mlati.
Ej, hej, ej hej, ja ne mogu spati.
Ej, hej, ej hej, kladivo mně mlati!

ref.
Jesm strašno umorjeny,
život odtěkaje, i člověka zapuščaje.

Dušo moja, dušo moja, těsnino ty temna,
najlěpějšim městom strěči, budeš mně prijemna.
Ej, hej, ej hej, těsnino ty temna.
Ej, hej, ej hej, budeš mně prijemna!

ref.
Jesm strašno umorjeny...

Dušo moja, dušo moja, mně pripomoži,
kako zavěs spusti jupku, povlak mojmu noži.
Ej, hej, ej hej, mně pripomoži.
Ej, hej, ej hej, povlak mojmu noži!

ref.
Jesm strašno umorjeny...

Dušo moja, dušo moja, iznovo tu stoju,
stradanja i glad odišli, smrti se ne boju.
Ej, hej, ej hej, iznovo tu stoju.
Ej, hej, ej hej, smrti se ne boju!

koncovy ref.
Glavu Fricu odrěžaju, tobě dušo dam.
Svedkom svadbenym on bude nam!

Filmova pěsnja Dušo moja

QR-kod članka